Lęk u dzieci i młodzieży

Lęk jest jedną z emocji jaką mamy wszyscy wpisani w repertuar życia uczuciowego, zarówno dzieci, jak i dorośli.

O zaburzeniach lękowych mówimy wtedy gdy:

• lęk trwa długo lub
• jest bardzo intensywny oraz
• jego odczuwanie negatywnie wpływa na codzienne funkcjonowanie danej osoby.

Skąd wiemy, że dany okres trwania czy intensywność lęku już przekroczyło normę?

• Widzimy, że odczuwanie lęku przynosi negatywny skutki dla danej osoby
• Możemy porównać do grupy rówieśniczej
• Możemy ocenić czy zachowania powodowane lękiem nie wpływają negatywnie na wykonywanie codziennych czynności.  

Jak często zdarzają się zaburzenia lękowe? 

Zaburzenia lękowe mogą dotykać nawet do 20% dzieci i nastolatków.

Najbardziej obfity w lęki czas u dzieci to wiek przedszkolny zwłaszcza od około 4 roku życia. Wtedy to następuje bujny rozwój wyobraźni u dziecka.

Jaki to ma związek z lękiem? Dziecko wyobraża sobie przeróżne rzeczy np. że jego rodzice odejdą, albo spod łóżka wyjdzie potwór.

Takie myśli pozwalają przygotować strategie działania w razie zagrożenia. Opanowywanie tych emocji polega na mentalnym opracowaniu tego co w głowie dziecka się zrodziło.

Dlaczego dzieci boją się bardziej niż dorośli?

Powiem tak, każdy Jan był kiedyś Jankiem.

Jan wie, że potwory nie istnieją, jak poradzić sobie z dokuczaniem przez kolegów, a może nawet wie, że kiedy odejdą rodzice, to życie jakoś toczy się dalej, jemu nic nie zagraża. Jan miał okazję przez całe swoje dotychczasowe życie doświadczyć różnych zdarzeń, które budziły jego lęk i nauczył się panować nad tą emocją.

Janek tego wszystkiego jeszcze nie doświadczył. Potrzebuje poznawczo opracować te sytuacje, które póki co mogą pojawiać się w jego głowie jako wyobrażenia. Janek dopiero uczy się jak będzie mógł poradzić sobie w sytuacjach zagrożenia.

Mały Janek ma jeszcze niewielkie poczucie sprawstwa, a więc i niewielkie przekonanie, że sam sobie ze wszystkim da rade. Im bardziej dziecko staje się niezależne od rodzica, tym bardziej zyskuje poczucie sprawstwa i dzięki temu opanowuje lęki.  

Czego boja się dzieci?

Przedszkolaki mają najczęściej lęki uogólnione i wyobrażeniowe np. przed potworem pod łóżkiem, ciemnością, rozstaniem.

Dzieci w wieku szkolnym mają bardziej realistyczne obawy, np. odrzucenie przez rówieśników, brak osiągnięć szkolnych.

Czy zaburzenie lękowe same znikną?

Dziecko samo sobie nie poradzi z opanowaniem lęku. Potrzebuje wsparcia dorosłych, którzy:

• stworzą bezpieczną bazę, w której dziecko zawsze może się schronić w razie poczucia zagrożenia,
• nauczyło co i jak robić kiedy dziecko będzie czuło lęk, czyli wyposażą w narzędzia do radzenia sobie z tą emocją

Lękowe dziecko pozostawione same sobie stanie się lękowym nastolatkiem, i przy dalszym braku wsparcia, lękowym dorosłym.

Zaburzenia lękowe często pojawiają się w ciele: 

•  bóle brzucha,
• bóle głowy,
• pocenie się,
• drżenie,
• duszności,
• przyspieszone bicie serca,
• zmiana koloru twarzy,
• suchość w ustach,
• wymioty

Objawy somatyczne wtórnie źle oddziałują na psychikę.

Skutki zaburzeniach lękowych:

• mocno obrywa rozwój społeczny dzieci. Dziecko jest wycofane, nieśmiałe i mało samodzielne; niechętnie próbuje nowych aktywności takich jak np. wchodzenie do basenu, zabawy na placu zabaw; niechętnie występuje podczas szkolnych uroczystości; boi się pozostawać bez rodziców; nie lubi nowych sytuacji.

Jak rozpoznaje się zaburzenia lękowe?

Specjalista ocenia poziom intensywności lęków. Sprawdza jak długo, na jakim poziomie oraz z jakimi skutkami wiążą się one dla danej osoby.  

Jak się leczy zaburzenia lękowe?

• Podstawą jest psychoterapia, która polega na uczeniu dzieci, jak radzić sobie w sytuacjach stresowych.
• Leczenie farmakologiczne.

Trudności w leczeniu zaburzeń lękowych:

• chęć unikania sytuacji ocenianych jako zagrażające, a to wtórnie nasila poziom lęku. 

W pracy z lękiem u dzieci bardzo ważna jest współpraca z rodzicami, których edukujemy w zakresie:

• jak wspierać dziecko w opanowywaniu lęku
• jak nie wzmacniać lęku swoich dzieci 

Co powinien wiedzieć rodzic dziecka, które zmaga się z nadmiernym lękiem:  codziennych trudności.

Do stworzenia strony wykorzystano kreator stron www WebWave