Jak wspierać dziecko w przeżywaniu lęku 

Dziś chciałabym powiedzieć Ci o tym jak ja, jako psycholog, pracuję z dziećmi zmagającymi się z nadmiernym lękiem oraz o tym jak Ty, jako rodzic, możesz na co dzień wspierać swoje dziecko w przeżywaniu lęku.

Zacznę od tego, że dzieci zmagające się z nadmiernym lękiem to bardzo liczna grupa i staje się to co raz powszechniejszy problemem.

Dlaczego?

Myślę, że dużą rolę odgrywają media, które bombardują nas negatywnymi informacjami, a to sprzyja wytworzeniu się poczucia zagrożenia. Nasz mózg najpierw rejestruje informacje o tym co się strasznego stało, wzbudzony jest alarm, i dalej może już nawet nie dotrzeć do naszego mózgu informacja, że to się wydarzyło hen, hen daleko.  

Treści, którymi karmi się dziecięcy umysł powinny być dostosowane do jego wieku.

Ciężko to zrobić jeśli w TV włączony jest kanał informacyjny, albo o zgrozo, programy kryminalne. W radio co pół godziny otrzymujemy świeżą porcję newsów z całego świata, a newsy muszą przecież przykuwać uwagę, żeby zwiększyć słuchalność odbiorców, stąd najchętniej przekazywane są te wzbudzające silne emocje, a nic nie pobudza tak, jak informacja o potencjalnych zagrożeniach. 

Do tego mamy co raz większy dostęp dzieci do Internetu, a tam już hulaj dusza, od obrazków kotków, po straszne filmiki z urywkami horrorów. 

No i gry. Gra tata, gra starszy brat. A mały niby tylko sobie siedzi, ale niemal z otwartą buzią wpatrzony jest może i nawet z przerażeniem w te wszystkie straszne sceny walki albo przerażające postaci w gier. Nie każdy dziecięcy umysł jest gotowy na to żeby poradzić sobie z takimi obrazami. 

Przyłapaliście kiedyś dziecko na podglądaniu kiedy oglądacie film dla dorosłych? Kto z nas sam tego nie próbował, za dzieciaka? :) 

Te treści wzbudzające lęk są podwójnie ciekawe: po pierwsze, bo to zagrażające zawsze w pierwszej kolejności absorbuje nasz mózg, a po drugie, najbardziej kusi to co zakazane. Rodzice nie pozwalają, to zawsze gdzie mogę to spróbuję to obejrzeć. Nie przeskoczymy tego. 

Dlatego zamiast zabraniania lepsze jest tłumaczenie. 

Możesz odbyć np. taką rozmowę: 

"Czy Ty lubisz się bać? 

To nic przyjemnego. 

Ściska nam gardło, brzuch. 

Drżą nam ręce, nogi. 

Pocimy się. 

Robi się sucho w ustach. 

Strach to naprawdę nieprzyjemna emocja. 

Wolałabym żebyś odczuwał te przyjemne. 

Jasne, wszystkie emocje są ważne, są nam potrzebne.

Tylko część z nich jest przyjemnie odczuwać, a część już nie. 

I strach należy właśnie do tych nieprzyjemnych w odczuwaniu. 

Jako Twój rodzic troszczę się o Ciebie i chcę dla Ciebie jak najlepiej,

dlatego proszę Cię, nie oglądaj

(tu mówisz o tym, co  dziecko potencjalnie mogłoby zobaczyć

np. filmików z potworami, które wyświetlają Ci się w Internecie." 

Warto przekazać dzieciom również, że kiedy usłyszy w radio lub w TV, lub podczas rozmów dorosłych, jakieś informacje,

które wzbudzą jego niepokój, wtedy od razu może przyjść i z Wami o tym porozmawiać, w myśl zasady, że:

wypowiedziane i przegadane, staje się mniej straszne. 

Podsumowując, to co napisałam o wszechobecnym dostępie zagrażających informacji i obrazów, ma na celu uwrażliwienie Was, jako rodziców, na ile potencjalnych trigerów lęku są narażone nasze dzieci.

A zawsze lepiej jest, unikać wyzwalaczy silnych emocji, niż gasić wywołane przez nie pożary. :) 

W miarę możliwości staramy się ograniczyć dostęp do zagrażających informacji poprzez:

-ściszanie radio na czas wiadomości,

-oglądanie pozytywnych kanałów w TV,

- nie granie w gry z potworami przy małych dzieciach, 

- pilnowanie dorosłych aby nie mówili o strasznych historiach przy dzieciach 

Co jeszcze możemy zrobić, aby nasze dzieci lepiej radziły sobie z lękiem? 

- rozmawiać z dzieckiem o tym co jest w jego myślach i o tym co w związku z tym czuje 

- rozładowywać napięcia poprzez śmiech i zabawę 

- wzmacniać w dziecku poczucie sprawczości, kompetencji, rozwijanie samodzielności.

Kiedy poczuje się zagrożone, będzie miało przekonanie, że poradzi sobie z tym ponieważ, wie, że jest kompetentne. 

- czytanie książeczek o emocjach. 

Kiedy dziecko usłyszy historię, gdzie ktoś się czegoś bał, i dowie się jak ta postać poradziła sobie ze swoim lękiem, może zapożyczyć ten sposób do swojego repertuaru zachowań. 

- planszówki związane z emocjami.

To świetny pomysł na spędzenie czasu razem w rodzinie z dodatkową korzyścią: rozwijanie kompetencji społeczno- emocjonalnych dziecka. 

Pracując w gabinecie z dziećmi i młodzieżą wykorzystuję podobne techniki i strategie. 

Dlaczego więc warto wybrać się z dzieckiem do psychologa, jeśli rodzic może sam z dzieckiem pracować z przeżywaniem lęku? 

Zachęcam do spotkania zawsze wtedy kiedy czujesz, że to dla Ciebie za dużo, że nie dajesz rady, że starasz się pomóc dziecku, a ono nadal jest bardzo przestraszone.

Kiedy jego lęk zaczyna przekładać się na jego codzienne funkcjonowanie np. nie chce chodzić do szkoły, bo się boi, nie chce iść do lekarza, bo się boi, nie chce myć zębów, bo się boi.

Dzieci potrafią się bać przeróżnych rzeczy. 

To co sprawia, że jest mi łatwiej niż Wam czasami, w pracy z Waszymi dziećmi, to dystans emocjonalny. 

Wiem, jak ciężko może być zabieganemu rodzicowi, zestresowanemu codziennym natłokiem zajęć, skontenerować dziecięce emocje i odpowiedzieć na jego potrzeby emocjonalne w danej, trudnej dla dziecka chwili. 

Czasami rodzicowi może być ciężko przyjąć z akceptacją dziecięce lęki: "co ty taki duży i się boisz? Ja się w twoim wieku niczego nie bałem".  Dzieci są indywidualnościami. Mają trochę cech charakteru po mamie, część po tacie. Ale koniec końców są niepowtarzalne i wyjątkowe w swoim sposobie bycia. Rodzic może żywić oczekiwanie żeby dziecko było jakieś, konkretnie. I czasami jest ciężko o akceptację, gdy dziecko od tego ogólnego szkicu samego siebie odbiega ze swoją emocjonalnością. 

Drodzy, zapraszam na konsultację w każdej trudnej dla Was sytuacji. 

Jestem tu po to aby Was wspierać. <3 

A tu jeszcze kilka wskazówek dla rodziców, jak wspierać dzieci w przeżywaniu lęku: 

   1. Bądź przy dziecku. Okazuj mu swoją miłość, czułość. Kiedy jest Ci trudno, a na pewno będą kryzysy we spieraniu lękowego dziecka, pamiętaj: "Najtrudniej jest kochać dzieci, które najbardziej potrzebują naszej miłości". 

Kiedy czujesz, że Twoje granice za chwilę zostaną przekroczone, przekaż opiekę nad dzieckiem innej osobie lub wyjdź na chwilę do innego pokoju, lub chociaż odwróć się aby wziąć głęboki wdech i nabrać dystansu. Twoje dziecko nie robi Ci niczego "na złość", nie próbuje wyprowadzić Cię z równowagi. To Twoje reakcje. Ono komunikuje tylko, że jest z czymś sobie nie radzi i potrzebuje Twojego wsparcia. 

2. Daj dziecku poczucie pełnej akceptacji takim jakie jest. Jego lęk to część niego. 

3. Chwal dziecko za każdy podejmowany wysiłek. Najbardziej liczy się działanie, nie efekt końcowy. Gdy dziecko będzie zaangażowane w dane działanie, afekty same przyjdą. 

4. Zachęcaj dziecko do angażowania się w sytuacje, które go stresują, pomimo jego wstępnych obaw.  Pozwalając unikać tych sytuacji modelujemy zachowania lękowe pokazując, że dana sytuacja jest faktycznie bardzo niebezpieczna i lepiej jej unikać. 

5. Wyzwania przygotowywane dla dziecka powinny być uszyte na jego miarę.

6. Wspieraj dziecko, ale go nie wyręczaj.

Im bardzie skuteczne w działaniu będzie czuło się Twoje dziecko, tym prędzej poradzi sobie z sytuacjami, które obecnie ocenia jako zagrażające. Kształtuj jego samodzielność, wspieraj rozwój kreatywności. Dzięki temu dziecko zyska poczucie siły i sprawstwa, które jest niezbędne do angażowania się w dane aktywności.

7. Bądź cierpliwy. Potrzeba czasu. Nie da się pokonać lęku od razu.  Należy stopniować trudność, np. jeśli dziecko boi się spać samo w pokoju, najpierw połóż się obok niego, następnej nocy usiądź na fotelu w jego pokoju, innej nocy poczekaj w drzwiach, aż do momentu zaśnięcia itd. 

8.  Absolutnie zabronione: wyśmiewanie, żartowanie, lekceważenie lęków dziecka – każdy człowiek ma prawo inaczej odbierać rzeczywistość. 

9. Mów tylko o swoim dziecku porównując je do samego siebie- nie zawstydzaj porównując je do innych dzieci. 

10. Dziecko nie przestanie się bać od mówienia, aby przestało się bać.

Mów raczej: "Rozumiem. To dla Ciebie trudne". 

10. Unikaj ogólników w stylu "wszystko będzie dobrze". Twoje dziecko skupione jest na zagrożeniach, nie zobaczy pozytywów bez konkretnych wskazówek. Samo w pewnym momencie, kiedy pokona lęk, powie: jest dobrze.  

11.Kształtuj u swojego dziecka odważne zachowania i asertywność poprzez modelowanie, czyli pokaż dziecku jak Ty sam radzisz sobie w pokonywaniu codziennych trudności. 

Do stworzenia strony wykorzystano kreator stron www WebWave